MBSR Eğitmeni Sayın Esen Şekerkarar ile Mindfulness Temelli Stres Azaltma Programı hakkında keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.
Esen Şekerkarar kimdir?
1977 İzmir doğumluyum. Mindfulness Temelli Stres Azaltma (MBSR) Eğitmenliği’ni 8 haftalık bu programın doğum yeri olan ABD’deki Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi Center for Mindfulness (UMass CFM)da tamamladım. MBSR programını vermeye yetkili bir eğitmen olarak kurslarım uluslararası geçerliliğe sahiptir.
2018 yılında UMass CFM kadrosu, eğitim programlarına yine ABD’deki Brown Üniversitesinde devam ettim. Brown Üniversitesi Mindfulness Center tarafından sertifikasyonla onaylanmış bir MBSR eğitmeniyim ve verdiğim kurslar bu kurum tarafından da tanınmaktadır.
Şu anda dünyada MBSR eğitimcisi yetiştiren en kıdemli ve yetkili üniversite, Brown Üniversitesidir. Danışmanlıklarımda ve eğitimlerimde Mindfulness Temelli Stres Azaltma (MBSR) programına dayalı etkisi kanıtlanmış yaklaşımları kullanmaktayım.
Ayrıca Oxford Üniversitesi Mindfulness Merkezinden David Treleaven’ın “Travma Hassasiyetli Mindfulness” eğitimini tamamladım ve mindfulness danışmanlıklarımı bu alanda da uygulayabilmekteyim.
Mindfulness Temelli Stres Azaltma Programı tam olarak nedir?
1979 senesinde dünyaya tanıtılmış olan bir programdır. Massachusetts Üniversitesinin Stres Kliniğinde başlatılmış ve Dr. Jon Kabat-Zinn tarafından kaleme alınan 8 haftalık müfredata dayalı bir stres azaltma programıdır. Kısaca MBSR diyoruz, Mindfulness Temelli Stres Azaltma’nın İngilizce karşılığındaki baş harflerinin kısaltmasıdır.
Mindfulness temelli stres azaltma neden bu kadar büyük bir başarı elde etmiştir?
Kavram olarak mindfulness, anda olmak demektir ve anda olduğunun da farkında olmaktır.
MBSR ise, bu anda olma kavramından yola çıkarak depresyon, anksiyete, kronik ağrılar ve benzeri stres kaynaklı durumları yaşayanların çektiği zorluklar karşısında stres regülasyonunu terapi ve ilaca başvurmadan etkili bir şekilde sağlamış, kişinin kendi gücünü eline almasında son derece başarılı olduğu ispatlanmış bir grup programıdır.
Bu programın içerikleri nelerdir?
Bu 8 hafta boyunca katılımcılar haftada 1 kez grupça her biri yaklaşık 2.5 saatlik oturumlar eşliğinde buluşurlar. Bu oturumların %40’ı paylaşıma, %40’ı uygulamaya, %20’si ise didaktik bilgiye dayalıdır. Peki, bu oranların önemi nedir?
Biz eğer ki, deneyimlerimizi paylaşmazsak ve uygulamazsak 1.elden bir deneyime ve bu nedenle de kalıcı bir değişime yol açamayız. O nedenle Mindfulness Temelli Stres Azaltma Programı bir felsefe programı ya da sohbet programı değil, derin bir paylaşım ve içselleştirmeye dayalı bir uygulamadır.
Yani gerçek bir değişimi yaratmak için bize tüm doneleri, haftalık müfredatlar eşliğinde sistemleştirerek ve bunları her oturumda daha da derinleştirerek bize veren bir programdır.
Mindfulness temelli stres azaltma programına online olarak katılmak verimliliği düşürür mü?
Değişen teknoloji sayesinde belli bir mekanda olmak gerekmiyor. Online olması müfredatı etkileyen bir şey değildir. Yani evinizin rahatlığında sadece kameralı bir bilgisayarınızın olması yeterlidir. Telefondan bağlanmayı biz önermiyoruz. Grup programı olduğu için paylaşımlarda bulunmak grubu görmek aktif bir iletişimde bulunmak çok faydalı oluyor.
Bu programda neler yapılıyor?
Stres hayatımızın kaçınılmazı. Ancak bunun dereceleri değişebiliyor. Bazen hayatımızda zorlu duygular ve düşünceler nedeniyle ruhsal sıkıntılar yaşarken, bazen de elimizde olmayan yaşam ya da sağlık koşulları nedeniyle zorlu bir dönemden geçiyor olabiliyoruz.
Böylesi dönemlerde kişi direncinindüştüğünü hisseder. Biz bu gücü MBSR programıyla tekrar nasıl elimize alabileceğimizi öğreniyoruz. Bazen zorlu bir dönemden geçen yakınlarına daha bilinçli şekilde destek olmak isteyenler de bu programa katılıp stres regülasyonuyla ilgili çok faydalı bilgiler ediniyorlar.
Ya da hayatımda belli bir stres yok, ben sadece yaşam kalitemi artırmak ve bilinçli farkındalığı öğrenmek istiyorum diyenler de kurslarımıza katılıyor.
Bu programın en büyük gücü uygulamaya dayalı olmasıdır. Daha önce de belirttiğim gibi haftada bir grupça 2.5 saatlik oturumlarla buluşuruz. Burada eğitmen müfredattaki programı uygular ve her hafta derinleşerek ilerleriz. Bir sonraki hafta buluşuncaya kadar katılımcılara bazı ev uygulamaları da veriyoruz.
Burada tabii ki öğrenilen şeyleri pekiştirmek çok önemli. Zaten öğrendiğimiz bu bilgileri pratiğe dökmek ve onları birinci elden deneyime dönüştürmek programın ana hedefidir. Bu nedenle, katılımcılara bazı ses kayıtları veririz. Bu ses kayıtları Jon Kabat-Zinn tarafından uygun görülmüş olan dikkat çalışmaları içerikli yönlendirmeler içerir.
Bu yönlendirmelerde telkin yoktur. Amaç tamamen uygulayıcının uzun süreli çalışmaları dikkati dağılmadan yapabilmesini kolaylaştırmak ve günlük bir farkındalık alışkanlığı kazanmasını sağlamaktır.
Bu ses kayıtları 40-45 dk lık kayıtlardır. Bazıları dikkat, bazıları da beden farkındalığını arttırmaya yönelik mindful hareketler içerikli uygulamalardır. Katılımcıların bunları hergün dinleyerek pratik etmelerini öneriyoruz. Bunun dışında da günlük yaşama adapte edebileceğimiz bazı çalışmalar da mevcut.
Mesela, gündelik farkındalık takvimleri doldurmak gibi. Bunun dışında diğer farkındalık becerilerimizi arttırıcı çalışmaları da programda uygulamalı olarak öğretiyoruz. Yani MBSR bir pozitif düşünme ya da kendini iyi hissetme programı değildir.
Tam tersine, bizi olanla olduğu gibi buluşabilme becerimizi etkin ve sağlıklı bir şekilde arttırabilmeye yönlendirir ve bizi bu konuda bilinçlendirerek teşvik eder.
Spesifik bir çalışmanız var mıdır?
8 haftalık programda tek seferliğe mahsus olmak üzere bir inziva günü vardır. Arada verilen kısa molalarla beraber yaklaşık 6 saat sürer. Bu zaman zarfında kameralar açıktır ancak her zamanki gibi bir sözlü paylaşım yapılmaz.
Sadece eğitimcinin arada verdiği yönlendirmelerle bir sessizlik günü yaşanır. Bu inziva günü 8 haftalık programın kalbidir ve çok büyük bir önem taşır. Mindfulness kavramının özüyle işte bu günde tanışırız.
Mindfulness temelli stres azaltma programı kimlere uygundur?
Bu program herkese uygundur. Daha önceden meditasyon deneyiminiz ya da mindfulness bilginiz olması şartı yoktur. Bu programa yalnızca yaşam kalitenizi güçlendirmek ve yükseltmek için de katılabilirsiniz.
Travmalarda ve ağır depresyonda olan kişilere uygun mudur?
Son 6 ay içerisinde bir kayıp yaşayan var ise bu programı önermiyoruz. Aynı zamanda psikosomatik rahatsızlığı ve psikiyatrik tedavi gören kişilere ancak kendi doktorları bu programı önerdiği takdirde yardımcı oluyoruz.
Bu program bir terapi olmamakla beraber psikolojik danışmanlık alanlar için olumlu yönde hızlandırıcı bir destek programıdır.
Mindfulness özelinde yapılan spesifik hareketleri var mıdır?
Program dahilinde mindful hareketler dediğimiz herkesin kolaylıkla uygulayabileceği basit yoga hareketleri içeren uygulamalarımız da bulunmakta.
Eğitmen olmak için neler gereklidir? MBSR Programı dünyanın neresine giderseniz gidin sadece yetkili eğitmenler tarafından verilebilir. Tamamıyla telif haklarına sahip bir programdır. Yetkili bir eğitmen olmak çeşitli eğitimleri almayı ve vermeyi de kapsar ve min. 3 yıl max.6 yılda tamamlanır.
Eğitimci olmak isteyenlerin önce ilk basamak olan MBSR programına katılmaları gerekir. Siz aynı zamanda Mindfulness alanında bireysel danışmanlıklar da veriyorsunuz değil mi ? Evet veriyorum. Bireysel Mindfulness Danışmanlığı kişiye özeldir ve danışanın takvimine uygun şekilde planlanır.
İlk seans olan tanışma seansı 65 dakika, takip edenler ise 50 dakikadır. Danışma, bilgilendirme ve uygulamaya dayalı bu seanslar, yönlendirmeli dikkat çalışmaları, stresle mücadeleyi kolaylaştırıcı bilgiler ve uygulamalar, ve stres semptomlarının erken aşamada teşhisi ve önlenmesine dayalı çalışmalar gibi unsurlardan oluşmaktadır.
